dụng câu hỏi đã được lưu ý trong những phần trước của tài liệu này. Ở đây, chúng ta đề cập đến câu hỏi dành cho học viên. Đây là những câu hỏi mà các Đào tạo viên thường xuyên sử dụng trong các bài giảng. Việc đặt câu hỏi như vậy có thể thu hút, duy trì sự tập trung và thích thú của học viên, khiến họ cố gắng tự tìm ra câu trả lời.
Chúng ta cũng cần chuẩn bị trước những câu hỏi. Trong phần này chúng ta sẽ tìm hiểu về:
– Lý do đặt câu hỏi
– Cách thức sử dụng câu hỏi để đạt được câu trả lời mong muốn.
– Hai loại câu hỏi: câu hỏi giảng dạy và câu hỏi kiểm tra.
– Phương pháp đặt câu hỏi đơn giản nhưng hiệu quả trong quá trình dạy thực hành, lý thuyết và sửa sai.
– Phân 
tích các câu trả lời và giải đáp câu hỏi của học viên.
Lý do chúng ta hỏi
Kỹ năng đặt câu hỏi là công cụ hữu ích trong bất kỳ bài giảng nào và đối với đào tạo lý thuyết nghề cho các nhóm thì đây có lẽ là phương pháp hiệu quả nhất. Mức độ tham gia của học viên càng lớn thì họ càng có khả năng đáp ứng yêu cầu của anh/chị. Chúng ta sử dụng câu hỏi cho các mục đích sau:
– Nắm được kiến thức của học viên.
– Tóm tắt những bài học trước.
– Gây hứng thú đối với tiêu đề.
– Duy trì sự hứng thú và tập trung của học viên.
– Lôi cuốn sự tham gia tối đa của mọi cá nhân, đặt biệt là những học viên nhút nhát và ít nói.
– Khuyến khích học viên suy nghĩ và lập luận.
– Kiểm tra sự tiến bộ và mức độ tiếp thu của học viên vào cuối bài giảng.
Loại câu hỏi
Câu hỏi giảng dạy
Câu hỏi giảng dạy là những câu hỏi giúp học viên suy luận để tìm ra câu trả lời dựa trên kinh nghiệm bản thân. Nên đặt câu hỏi về những nội dung chưa được trình bày cho học viên.
Anh/chị có thể đưa ra các câu hỏi để học viên suy nghĩ về bài học. Điều này sẽ khuyến khích học viên tự suy luận dựa trên kinh nghiệm của bản thân. Khi tự suy nghĩ để tìm ra câu trả lời học viên sẽ ghi nhớ tốt hơn. Các câu hỏi loại này được sử dụng chủ yếu trong phần phát triển nhằm giúp học viên tìm ra lời giải đáp liên quan đến những ý chính của bài giảng.
Câu hỏi kiểm tra
Là những câu hỏi nhằm kiểm tra, đánh giá mức độ tiếp thu và ghi nhớ các thông tin đã được học của học viên. Các câu hỏi loại này được sử dụng chủ yếu trong phần tồng kết của một bài giảng để kiểm tra mức độ tiếp thu thông tin đã được trình bày trong suốt bài giảng. Ngoài ra, có thể sử dụng các câu hỏi này trong phần mở đầu để hỏi về những bài học trước.
Đặt câu hỏi đúng
Hãy nghĩ đến câu trả lời mà anh/chị muốn nhận được trước khi tìm ra câu hỏi thích hợp. Theo hướng này, hãy đặt các câu hỏi theo trật tự logic phù hợp với vấn đề anh/chị đang trình bày.
Tiếp theo, hãy hình dung về câu hỏi anh/chị sẽ đặt cho học viên để nhận được câu trả lời mong muốn. Câu hỏi nên bắt đầu bằng những từ như sau:
Cái gì? Tại sao? Ai? Ở đâu? Thế nào? Khi nào?
Những câu hỏi bắt đầu bằng những từ trên được gọi là câu hỏi mở và sẽ có tác dụng khuyến khích học viên đưa ra câu trả lời đầy đủ.
Các câu hỏi nên tránh
Hãy suy nghĩ trước khi hỏi. Nên dùng những câu hỏi ngắn gọn, dễ hiểu và liên quan đến vấn đề đang đề cập. Các câu hỏi phức tạp sẽ làm cho học viên lung túng. Tránh những câu hỏi mà câu trả lời chỉ đơn giản là “Có” hoặc “Không”-câu hỏi đóng. Cũng không nên đặt câu hỏi mà học viên khó trả lời. Mục đích của việc đặt câu hỏi là khuyến khích học viên suy nghĩ trước khi trả lời.
Xử lý các câu trả lời
Đặt câu hỏi phù hợp chưa đủ. Nếu muốn học viên hưởng ứng bài giảng thì chúng ta phải biết cách xử lý một cách xây dựng các câu trả lời của họ. Dưới đây là một vài gợi ý về cách xử lý các câu trả lời của học viên:
– Câu trả lời đúng: Khẳng định rằng học viên đã trả lời đúng và khen ngợi họ. Đặt thêm câu hỏi dựa vào câu trả lời này.
– Câu trả lời không đúng: Đặt lại câu hỏi theo cách khác nếu học viên không hiểu câu hỏi. Nếu họ vẫn chưa hiểu, hãy để nhóm hoặc học viên khác trả lời giúp. Có thể nhắc lại nếu cần thiết.
– Câu trả lời đúng một phần: Nhận biết và khen ngợi phần trả lời đúng, sửa lại phần trả lời chưa đúng.
– Không có câu trả lời: Kiểm tra xem học viên có hiểu câu hỏi không; gợi ý, đặt câu hỏi theo cách khác, nhắc lại nội dung nếu cần thiết.
Câu hỏi của học viên:
Luôn tạo cơ hội cho học viên đặt câu hỏi về những điều thắc mắc. Nếu chưa giải đáp được, hãy nói rằng anh/chị sẽ nghiên cứu và giải đáp sau. Lưu ý, cần nhớ trả lời cho học viên sau khi anh/chị tìm được đáp án.
Cuối cùng, sử dụng đầy đủ các câu hỏi thích hợp để phục vụ cho việc đào tạo và kiểm tra kiến thức của học viên về các nội dung chính của bài học.
Xem chi tiết: Khóa học Train the trainer
