Năng lực nói chung và năng lực lãnh đạo (tiếng Anh: Leadership capacity) nói riêng là những khái niệm quen thuộc đối với mọi người. Tuy nhiên, thực chất năng lực là gì? năng lực lãnh đạo là gì? có thể đang là vấn đề còn bỏ ngỏ đối với nhiều người.
Năng lực lãnh đạo
Khái niệm
Năng lực lãnh đạo trong tiếng Anh là Leadership capacity.
Năng lực là tập hợp các khả năng, nguồn lực của một con người hay một tổ chức nhằm thực thi một công việc nào đó. Bởi vậy, về thực chất, năng lực của một con người là tập hợp những gì mà con người đó hiện có. (Theo Kathryn Barto & Graham Matthews, 2001)
Năng lực lãnh đạo là tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và hành vi thái độ mà một nhà lãnh đạo cần có.
- Để trở thành một nhà lãnh đạo, người lãnh đạo cần phải có các kiến thức nền tảng cũng như chuyên sâu để chỉ đạo, điều hành một tổ chức hay doanh nghiệp.
- Kĩ năng, kinh nghiệm, trải nghiệm trong các lĩnh vực cụ thể của lãnh đạo cũng vô cùng cần thiết. Các kĩ năng như: kĩ năng động viên khuyến khích, kĩ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định, kĩ năng gây ảnh hưởng,...
- Hành vi thái độ là một yếu tố vô cùng quan trọng đảm bảo cho thành công của mỗi con người. Trong công tác lãnh đạo, hành vi, thái độ có thể được coi là ứng xử của cấp trên đối với cấp dưới. Ứng xử đó được hình thành trên cơ sở quan niệm sống, tính cách, đạo đức, văn hóa của người lãnh đạo.
Cấu thành năng lực lãnh đạo và tầm quan trọng của năng lực lãnh đạo
Cấu thành năng lực lãnh đạo
Để nghiên cứu năng lực lãnh đạo một cách sâu sắc, chúng ta có thể chia nhỏ khả năng tổng hợp của lãnh đạo thành các năng lực bộ phận cụ thể như:
(1) Tầm nhìn chiến lược,
(2) Năng lực phân quyền ủy quyền,
(3) Năng lực động viên khuyến khích,
(4) Năng lực gây ảnh hưởng và xây dựng hình ảnh,
(5) Năng lực ra quyết định,
(6) Năng lực giao tiếp lãnh đạo,
(7) Năng lực hiểu mình- hiểu người
Tầm quan trọng của năng lực lãnh đạo
Lãnh đạo và năng lực lãnh đạo có ý nghĩa to lớn và đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với sự thành công của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp thiếu người lãnh đạo có năng lực được ví như một đơn vị chiến đấu thiếu vị tướng tài chỉ huy hoặc một con thuyền vượt thác ghềnh thiếu đi một người thuyền trưởng dũng cảm, mưu trí.
Tầm quan trọng của lãnh đạo được thể hiện qua những vai trò cụ thể sau:
- Lãnh đạo là người dẫn đường, chỉ lối cho doanh nghiệp. Nhà lãnh đạo có năng lực là nhà lãnh đạo có tầm nhìn chiến lược, có khả năng nhìn xa trông rộng.
- Lãnh đạo là người tập hợp lực lượng xung quanh mình để thực thi sứ mệnh của tổ chức/doanh nghiệp. Nhà lãnh đạo có năng lực là nhà lãnh đạo có khả năng tập hợp được một đội ngũ đông đảo những người tin yêu xung quanh mình để tạo thành một khối kết dính, thống nhất đủ sức thực hiện mọi nhiệm vụ của tổ chức/doanh nghiệp.
Học giả Bennis đã nói rằng "Lãnh đạo là người làm những việc đúng" (Leaders are people who do right things). Làm những việc đúng ở đây là làm những việc phù hợp với xu thế, làm những việc họp với "lòng dân".
Muốn làm được điều đó, đòi hỏi nhà lãnh đạo phải hội đủ cả hai yếu tố: tầm nhìn chiến lược, tư duy chiến lược và khai thác yếu tố tâm lí, khai thác yếu tố con người trong công tác lãnh đạo, điều hành doanh nghiệp.
Khi một nhà lãnh đạo đã hội đủ hai yếu tố này thì thành công của doanh nghiệp sẽ đến là điều tất yếu. Bởi vậy, lãnh đạo có năng lực và năng lực lãnh đạo có ý nghĩa sống còn đối với mọi doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp vừa và nhỏ.
(Theo Giáo trình Quản trị kinh doanh, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)
